Echtpaar Van de Werfhorst kende heel veel armoede: ‘En toch waren het positieve mensen’

We praten met Evie Boer (1950) over haar ouders Willem van de Werfhorst (1919 - 1984) en Gerrigje van de Werfhorst - Van Ommen (1919 - 2014). Waar vader en moeder in hetzelfde jaar zijn geboren, is daar geenszins sprake van als we het hebben over het jaar van overlijden. “Mijn moeder mocht 95 jaar worden en mijn vader helaas maar 64.” Een verhaal over eerlijke, gelovige én positieve mensen die, zo vlak na de oorlog, leefden in een tijd van armoede.

Barry Wensink

De ontvangst aan de Maisakker in Wezep is allervriendelijkst en al snel duiken we in het verleden. “Mijn vader kwam uit ‘t Loo en mijn moeder uit Hattemerbroek. Ze hebben elkaar destijds in de kerk ontmoet”, weet Evie Boer te vertellen. “In 1946 zijn ze getrouwd en toen hadden ze ongeveer niets. Ze mochten bij iemand achter het huis in een schuur wonen. We noemden het een kippenhok. Daar hadden ze zelfs geen stomend water.” Het was in Wezep op steenworp afstand van de huidige woning van Evie Boer.

Het echtpaar Van de Werfhorst kreeg acht kinderen die allemaal nog in leven zijn. “Ik ben de derde en we zijn nu allemaal tussen de zestig en 76 jaar.” Evie geeft aan dat toen ze een klein meisje was, haar vader met open TBC een paar jaar in het sanatorium in Harderwijk moest verblijven. “Een zware tijd. Ook voor mijn moeder. Ze hadden toen drie kinderen. Onze vader werkte altijd voor defensie en deed allerlei klusjes en het onderhoud op de kazerne hier. In 1954 verhuisden we naar de Lijsterbesstraat en daar hadden we wél stromend water en daar waren we erg blij mee. De douche werd trouwens niet gebruikt in die tijd in verband met de kosten. Dat was te duur.” 

Het was in een tijd waarin een wasmachine nog niet ‘op iedere hoek van de straat’ te koop was. “Ik weet nog dat mijn vader de was deed met een stamper. Zo ging dat toen.” Om wat extra inkomsten te hebben had de familie Van de Werfhorst een groentezadendepot aan huis. Ook voor het aanleggen van tuinen draaide vader Willem zijn hand niet om.

We vragen wat voor mensen het waren qua karakter. “Mijn moeder was altijd opgewekt en vrolijk. Vader was een rustige man en recht door zee. Hij was heel duidelijk en er zat nooit een woord Frans bij. Hij maakte ons altijd duidelijk dat we alles mochten zeggen als we het maar op een nette manier deden. Op een dag beschuldigde hij mij van iets wat ik niet gedaan had. Later bood hij zijn excuses aan en dat waardeerde ik enorm.” 

Zoals gezegd werd Willem van de Werfhorst slechts 64 jaar. “Zijn overlijden deed veel pijn. Natuurlijk ook bij onze moeder. Ze gaf wel aan dat pa het nu goed heeft. Op een dag zagen we dat hij een scheve mond had en toen hebben ze foto’s gemaakt in het ziekenhuis.

Hij had een hersentumor zo groot als een mandarijn en was op het laatst halfzijdig verlamd. In totaal is hij drie maanden ziek geweest voordat hij kwam te overlijden. Mijn vader stierf op de dag dat onze oudste zoon acht jaar werd. Gelukkig was er geen sprake van een lange lijdensweg én heeft hij van iedereen afscheid kunnen nemen, hoewel hij niet meer kon praten. Het was een heftige periode.” 

Willem van de Werfhorst en Gerrigje van de Werfhorst - Van Ommen waren gelovige mensen. Het is dan ook geen toeval dat er onderaan de gedenksteen een Bijbelse tekst staat. Een deel van Psalm 25:15a om precies te zijn. ‘Mijn ogen zijn geduriglijk op den HEERE, want Hij zal mijn voeten uit het net uitvoeren.’

Het echtpaar Van de Werfhorst.

We praten verder over de dood, maar dan van moeder Gerrigje. “Dat was toch anders. Zij kreeg op haar 93e een tia en ze gaf zelf aan dat als ze moest gaan dat goed zou zijn. Toch kwam haar overlijden nog vrij onverwachts. We waren op vakantie in Turkije toen we hoorden dat ze slecht was. Hebben direct het vliegtuig genomen en ze herkende me gelukkig nog, hoewel ze geen kracht had om te praten. Het was net of ze had gewacht.”

En verder: “Weet je, op haar 90e belde ze nog de Regiotaxi, omdat ze naar mijn zus in Oene op de koffie wilde gaan. Dit ging toen nog prima. Als dan de terugweg toevallig een keer met een omweg ging, vond ze dat alleen maar leuk. Een beetje om haar heen naar buiten kijken vond ze prachtig. Ze deed dat allemaal toch maar mooi.

Eigenlijk waren mijn ouders tegenpolen van elkaar. Vader heel rustig en moeder juist niet. Ze vulden elkaar goed aan.”

Evie Boer mag graag schrijven en ze heeft onder andere een biografie over haarzelf gemaakt. Ook ging ze met neven en nichten om tafel zitten om te praten over de verschillende familieleden. “Heel erg leuk om te doen”, zegt ze daar zelf over. “Compleet met een stukje stamboom er in. Ik denk echt positief terug op mijn ouders. Ze waren altijd goed voor ons en deden simpelweg alles wat ze konden doen. Ze moesten hard werken voor een groot gezin en dat in een tijd dat er heel veel armoede was. Ze hadden het niet gemakkelijk, maar waren toch altijd optimistisch. Heel fijn is dat.”

Het is tijd om naar de begraafplaats aan de Bovenheigraaf in Wezep te gaan om de foto bij dit artikel te maken. Daar aangekomen is het toch wel even zoeken naar de juiste graven. Het komt mede doordat er pal tegenover het ‘plekje’ van het echtpaar Van de Werfhorst ruimte is gemaakt voor nieuwe graven. “Ik kom hier ook niet zo vaak. Sommige mensen doen dat juist wel, maar ik vind hier nooit zoveel.” 

In de rubriek ‘Voor altijd in ons hart’ bieden we een podium aan nabestaanden om het (levens)verhaal te vertellen van een overleden dierbare.
Ook meedoen? Mail naar barry@neomediabv.nl of bel met 085-6202925.